Glimmende badkamertegels of een vloer met een druk patroon ga je er niet tegenkomen. Maar hoe moet een prikkelarme afdeling er dan wel uitzien? Eind dit jaar komt er in de nieuwe vleugel van TMZ-locatie Het Hof in Hengelo (op de begane grond) een afdeling speciaal voor mensen met dementie en zeer ernstig probleemgedrag (D-zep). Chantal Klaassen en Gerrie van Penderen - Prins, beiden verzorgende IG bij TMZ, denken mee over de inrichting van de afdeling en vertellen over het verschil hierbij tussen een reguliere psychogeriatrische (PG) afdeling en de nieuwe D-zep afdeling.

Chantal en Gerrie zijn allebei werkzaam bij TMZ op een PG afdeling, Chantal in Geesteren en Gerrie in Borne. Vanuit de Verzorgende en Verpleegkundige AdviesRaad (VAR) maken ze onderdeel uit van de werkgroep die de inrichting van de nieuwe specialistische afdeling in Hengelo aan het voorbereiden is. Beiden hebben ruime ervaring met de belevingswereld van bewoners met dementie. En die expertise komt uitstekend van pas bij alle keuzes die gemaakt moeten worden voor de nieuwe afdeling.

Dementie en zeer ernstig probleemgedrag
Ernstig roepgedrag, ontremd gedrag of een bewoner die agressief kan worden. “In een reguliere PG-woongroep kun je een bewoner hebben met zeer ernstig probleemgedrag. Dan is het fijn dat er straks een speciale prikkelarme afdeling is waar iemand beter kan functioneren binnen zijn of haar dementie”, vertelt Chantal. Gerrie knikt instemmend: “Je wilt iemand uit alle prikkels van een woongroep halen en kijken wat er dan nog van het gedrag overblijft. Daarna ga je kijken wat er wél goed gaat en langzaamaan de hoeveelheid prikkels weer opbouwen. Er is dus sprake van een behandelplek waarna cliënten uiteindelijk terugkeren op hun eigen afdeling. Het kan zijn dat sommige cliënten behoefte blijven houden aan een prikkelarme omgeving. Zij kunnen dan op de afdeling blijven, maar de meeste bewoners keren terug naar hun eigen afdeling.”

Warm maar prikkelarm
Om de hoeveelheid prikkels te kunnen doseren, wordt de nieuwe vleugel ingedeeld in vier compartimenten, die als vier fases gezien kunnen worden. In totaal zijn er 16 studio’s. “Cliënten kunnen familie ontvangen in de speciale bezoekruimte. Bovendien is er een ‘comfort’ kamer en een tuinkamer. Er is dus veel ruimte voor cliënten om zich te bewegen of terug te trekken in een veilige en prettige omgeving. Ze hoeven niet alleen maar op hun kamer te verblijven.” Chantal: “De eerste twee studio’s hebben een minimale hoeveelheid meubilair en zijn basic. De andere studio’s lijken hierop, maar zijn steeds iets meer ingericht. Maar elke studio heeft bijvoorbeeld wel hetzelfde dekbed, zodat het voor de cliënt niet als ‘verhuizen’ voelt. We vinden het heel erg belangrijk dat de studio wel ‘warm’ en behaaglijk aanvoelt en tegelijkertijd prikkelarm is.

Keuzes voor de aankleding
Hoe pak je dat aan? Gerrie: “De warmte willen we erin brengen met kleurgebruik. Zachte kleuren zoals crème, room, pastel en olijf. Subtiel maar wel huiselijk en ontspannen. Ook materialen en meubilair moeten prettig voelen voor een bewoner, maar wel lang meegaan en tegen een stootje kunnen.” Bovendien is er rekening gehouden met lichtinval en privacy. Chantal: “Deze cliënten verliezen hun gevoel van schaamte, maar je wilt ze wel beschermen. De eerste studio’s hebben bijvoorbeeld geen gordijnen, maar wel screens zodat niet iedereen naar binnen kan kijken.”

Beleving
Chantal: “Mensen met dementie hebben een andere beleving van beeld. Hun eigen schim in de spiegeling van tegels kan ze laten schrikken. Noesten of oneffenheden, bijvoorbeeld op de vloer, kunnen als effect hebben dat mensen het proberen op te pakken en op te ruimen. Hier hebben we heel duidelijk rekening mee gehouden.” Gerrie: “In de werkgroep zit een mooie mix van diverse disciplines. We kunnen elkaars kwaliteiten heel goed benutten en komen zo tot goede besluiten.”

Binnentuin met bewegingsvrijheid
Momenteel is de werkgroep bezig met het bedenken van ideeën voor de binnentuin. Waar wordt dan op gelet? Chantal: “Dat er geen giftige aanplanting is en dat cliënten veel bewegingsvrijheid ervaren. Dit doen we door zo min mogelijk doodlopende stukken te hebben. Er komen ook geen kiezels, dit is valgevaarlijk. De tuin krijgt een groene haag die voor beschutting zorgt.”

Elk mens uniek
Chantal en Gerrie hebben met de werkgroep hun best gedaan om overal aan te denken. “Maar we zullen vast niet overal aan gedacht hebben. Er gaat vast een unieke situatie komen, want ieder mens is uniek.”

Foto: Chantal en Gerrie denken mee over de aankleding.